Trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, nhân dân ta đã phải sống trong đêm trường nô lệ dưới ách thống trị của chủ nghĩa thực dân. Được chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, Đảng Cộng sản Việt Nam nhanh chóng trở thành ngọn đuốc soi đường cho nhân dân ta giành thắng lợi này đến thắng lợi khác. 15 năm sau ngày thành lập với ba cuộc diễn tập (cao trào cách mạng 1930-1931 với đỉnh cao Xô viết Nghệ Tĩnh, cuộc vận động dân chủ 1936-1939 và cao trào cách mạng 1939-1945), Đảng đã lãnh đạo Nhân dân làm nên cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945 chấm dứt thân phận nô lệ. Ngày 02/9/1945, tại quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã khẳng định dứt khoát rằng chỉ có Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng duy nhất có khả năng lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi cuối cùng.
Sau thành công của Cách mạng tháng Tám, vượt qua những thử thách hiểm nghèo, Đảng lãnh đạo nhân dân bắt tay xây dựng chế độ xã hội mới và bảo vệ chính quyền cách mạng còn non trẻ. Tiếp theo đó là cuộc trường chinh cứu nước chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược kéo dài 30 năm nhằm thực hiện khát vọng của dân tộc và chân lý của mọi thời đại: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Sau đại thắng mùa Xuân năm 1975, đất nước hoàn toàn độc lập, thống nhất, giang sơn thu về một mối, Đảng tiếp tục lãnh đạo nhân dân tiến hành cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong bối cảnh đất nước gặp rất nhiều khó khăn, Đảng ta đã chủ động khởi xướng và lãnh đạo thành công công cuộc đổi mới đất nước (từ năm 1986). Gần 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước ta đạt nhiều thành tựu vĩ đại, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được cải thiện rõ rệt. Hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố và tăng cường. Chính trị, xã hội ổn định, an ninh, quốc phòng được giữ vững, đối ngoại mở rộng. Vai trò và vị thế của nước ta trên trường quốc tế ngày càng nâng cao.
Những thành tựu to lớn mà Đảng ta đã đem lại cho Tổ quốc ta, nhân dân ta trong suốt 90 năm qua có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo những bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử phát triển của dân tộc Việt Nam. Thành quả đó là kết quả của sự phát huy cao độ truyền thống dân tộc và quê hương; của trí thông minh, tinh thần đoàn kết, lao động cần cù, sáng tạo, kiên cường, bất khuất của các thế hệ người dân Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử.
Trong bối cảnh chung của đất nước vào những năm đầu thập kỷ 30 của thế kỷ XX, trên mảnh đất Quảng Trạch các tổ chức Đảng lần lượt ra đời. Chi bộ Lũ Phong (10/1933)- Chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Quảng Trạch, tiếp đến là chi bộ Lộc Điền (01/1937), cho bộ Trung Thuần (9/1937), chi bộ Thổ Ngoạ (11/1937), chi bộ Trung Thôn (7/1939)... Tháng 6/1942 Phủ uỷ Quảng Trạch ra đời đã đáp ứng kịp thời đòi hỏi của sự phát triển phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân trong huyện. Trải qua nhiều thử thách, các tổ chức Đảng ở Quảng Trạch đã sớm nhạy bén về chính trị, biết vận dụng sáng tạo quan điểm, đường lối của Đảng vào hoàn cảnh cụ thể của địa phương để đề ra những nhiệm vụ sát đúng tình hình, tập hợp quần chúng xây dựng lực lượng đấu tranh chống áp bức, bóc lột của thực dân, phong kiến. Ngày 25/8/1945 dưới sự lãnh đạo của Phủ uỷ Quảng Trạch, nhân dân Quảng Trạch đã khởi nghĩa giành chính quyền, cách mạng thành công, nhân dân ta đã có được độc lập tự do. Nhưng đất nước lại đứng trước những thử thách mới cực kỳ cam go, phức tạp: giặc đói hoành hành, giặc dốt đe doạ, thực dân Pháp dã tâm quay lại xâm lược nước ta (23/9/1945). Đầu tháng 4/1947 địch vượt sông Gianh đánh chiếm Quảng Trạch, trước tình thế nguy cơ mất nước, đáp ứng Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng cả nước, cả tỉnh, Quảng Trạch lại bước vào một cuộc chiến đấu mới, kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Để kịp thời lãnh đạo cuộc cách mạng trong giai đoạn mới, cuối tháng 10/1945 Hội nghị Phủ uỷ được triệu tập và đi tới thống nhất thành lập Huyện uỷ lâm thời đề ra những nhiệm vụ cần kíp trước mắt là nhanh chóng tăng cường sức chiến đấu của Đảng để lãnh đạo nhân dân. Huyện uỷ đã phân công cấp uỷ và chỉ đạo đảng viên đi cơ sở. Từ đó, nhiều chi bộ mới được thành lập như: Chi bộ Phan Long, Chi bộ La Hà, Chi bộ Ba Đồn... Nếu như trước cách mạng tháng 8/1945 toàn huyện có 7 chi bộ Đảng thì đến cuối năm 1946 Đảng bộ huyện có 21 chi bộ với 40 đảng viên, sức chiến đấu được tăng cường, đáp ứng nhiệm vụ lịch sử trọng đại đang đặt ra. Huyện uỷ đã cử nhiều đảng viên vào hoạt động ở các cơ quan, đoàn thể của tổ chức mặt trận, tạo được sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời các phong trào cách mạng của quần chúng nhân dân trong những ngày đầu của cuộc kháng chiến. Mở đầu cuộc kháng chiến chống Pháp một phong trào sâu rộng chống ba thứ giặc mà trong đó tiêu biểu là chống giặc dốt đã diễn ra sôi nổi, ở chợ Ba Đồn, chợ Roòn đã tổ chức bán đấu giá ảnh Bác Hồ để làm ngân quỹ kháng chiến. Đặc biệt các thương thuyền ở Cảnh Dương đã hiến 10 chiếc ghe lớn nhất đựng đất đá đánh đắm ở cửa sông Roòn, ngăn chặn cuộc tiến công của địch, mở đầu cho phong trào du kích sông Loan và toàn huyện chống Pháp. Trong suốt cuộc kháng chiến chống Pháp, Đảng bộ Quảng Trạch nhận rõ vị trí huyện nhà là vùng giáp ranh chiến lược giữa ta và địch, nên cuộc chiến đấu ở đây cũng không kém phần gian khổ, ác liệt. Để chiến thắng kẻ thù, Huyện uỷ đã mở nhiều đợt sinh hoạt chính trị, quán triệt đường lối kháng chiến của Đảng trong các chi bộ, đảng viên, các tổ chức đoàn thể, nhằm vạch rõ âm mưu xâm lược của kẻ thù, xây dựng quyết tâm kháng chiến của nhân dân đến thắng lợi hoàn toàn. Với ý chí kiên cường, tin tưởng vào thắng lợi, một lòng một dạ đi theo Đảng, theo Bác, nhân dân Quảng Trạch đã làm nên những chiến công vang dội như: Minh Lệ, Tiên Lương, La Hà - Phú Trịch, Ba Đồn, Mỹ Hoà... Nhiều biểu tượng anh hùng như làng chiến đấu Cảnh Dương, chiến khu Trung Thuần, các tấm gương anh dũng trên quê hương như: Nguyễn Đáo, Nguyễn Phẩm, Phạm Hử, Trương Thích... vẫn còn sống mãi. Năm 1952 Quảng Trạch được giải phóng, trực tiếp trở thành hậu phương lớn cho toàn tỉnh và chiến trường Bình - Trị - Thiên. Với vị trí và nhiệm vụ mới Đảng bộ và nhân dân Quảng Trạch đã góp phần quan trọng cùng dân tộc làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (1954) kết thúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Hoà bình lập lại trên miền Bắc, nhưng cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc vẫn tiếp diễn với kẻ thù hùng mạnh hơn, hiện đại hơn. Suốt 20 năm ròng rã, với ý chí quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, quân và dân huyện nhà phát huy truyền thống cách mạng, quyết chí bền gan, bám đất, bám làng, bám biển, bám đồng ruộng sản xuất và chiến đấu, từng bước đập tan mọi âm mưu phá hoại, huỷ diệt của đế quốc Mỹ. Từ luỹ thép bờ Bắc sông Gianh - Quảng Phúc anh hùng; chuyến vận tải trên biển của 72 thuỷ thủ Cảnh Dương chở vũ khí vào chiến trường Trị - Thiên sau Tết Mậu Thân (1968); Chiến dịch VT5 (từ tháng 11/1968 đến 11/1969) cùng với quân, dân trong tỉnh đã vận chuyển được 13.200 tấn hàng vào chiến trường trong điều kiện hết sức khó khăn, ác liệt; đến chiến dịch Hòn La (29/5/1972 đến 15/1/1973) hơn 7 tháng đọ sức với máy bay, tàu chiến; cùng với thuỷ lôi, từ trường, pháo kích của kẻ thù; cùng quân và dân các huyện bạn đã tiếp nhận và vận chuyển 21 ngàn tấn gạo vào chiến trường, mạch máu giao thông luôn được đảm bảo thông suốt. Quảng Trạch tự hào có một Bệnh viện huyện anh hùng (01/01/1967) trong chiến tranh ác liệt với 6 lần di chuyển địa điểm, nhưng vẫn bảo đảm được chức năng của mình cùng biết bao tập thể cá nhân khác đã đóng góp một phần không nhỏ vào thắng lợi chung của đất nước làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975 cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta kết thúc thắng lợi, nước nhà độc lập, giang sơn thu về một mối, cả nước bước vào thời kỳ mới.
Dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng, tiếp nối truyền thống cách mạng hào hùng của quê hương, Đảng bộ huyện Quảng Trạch đã không ngừng phát triển và lớn mạnh về mọi mặt, thực hiện công cuộc đổi mới, xây dựng quê hương. Năm 2019 qua đi, mặc dù còn nhiều khó khăn thách thức, nhưng Đảng bộ huyện đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cấp các ngành trong huyện, kêu gọi các tầng lớp Nhân dân nỗ lực phấn đấu, quyết tâm hoàn thành các mục tiêu chỉ tiêu chủ yếu. Theo đó, kinh tế phát triển đúng hướng với tốc độ tăng trưởng khá, 12/15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội đạt và vượt kế hoạch. Tổng giá trị sản xuất 5.650 tỷ đồng, sản lượng lương thực 35.214 tấn, thu ngân sách 166,5 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người 35,2 triệu đồng/năm. Kết cấu hạ tầng tiếp tục được quan tâm đầu tư, toàn huyện đạt 303 tiêu chí NTM, có 09/18 xã đạt chuẩn. Lĩnh vực văn hoá - xã hội được quan tâm và chuyển biến tích cực, chất lượng giáo dục có nhiều chuyển biến, có 38/60 trường đạt chuẩn; có 17/18 xã đạt chuẩn quốc gia về y tế, giải quyết việc làm cho 4.950 lao động; tỷ lệ hộ nghèo giảm 1,7%, còn 5,31%; hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao đạt nhiều kết quả tốt. Công tác quân sự - quốc phòng được triển khai toàn diện, tình hình an ninh ổn định. Công tác xây dựng Đảng được tăng cường, củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng; công tác dân vận, kiểm tra giám sát và thi hành kỷ luật Đảng được tăng cường, toàn huyện kết nạp 175 đảng viên. Bộ mặt nông thôn khởi sắc từng ngày, những kết quả đạt được thời gian qua cũng là tiền đề để Quảng Trạch vững bước trong tiến trình hội nhập.
Một mùa xuân mới đang về. Hòa trong không khí hân hoan của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân mừng Đảng, mừng xuân, mừng quê hương đổi mới, mỗi một cán bộ, đảng viên và Nhân dân Quảng Trạch càng thấy rõ hơn trách nhiệm của mình, giữ vững niềm tin vào sự lãnh đạo sáng suốt, trí tuệ của Đảng, ra sức thi đua, quyết tâm thực hiện thắng lợi những mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2020 và những năm tiếp theo, quyết tâm xây dựng quê hương Quảng Trạch ngày càng phát triển, giàu đẹp, văn minh./.
                                      Nguyễn Thanh Định