Hoạt động kiểm soát TTHC quy định tại Nghị định số 63/2010/NĐ-CP, Nghị định số 48/2013/NĐ-CP là một quy trình khép kín bắt đầu từ việc đánh giá, tác động các quy định về TTHC trong quá trình soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật (QPPL); công bố, công khai TTHC sau khi được cấp có thẩm quyền ban hành; kiểm soát việc thực hiện TTHC đó trong thực tiễn cũng như giám sát việc thực hiện TTHC của đội ngũ cán bộ, công chức; tổ chức việc tiếp nhận, xử lý các phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về các quy định hành chính và rà soát quy định về TTHC đã ban hành nhằm phát hiện các vướng mắc, bất cập, xây dựng, kiến nghị phương án sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ cho phù hợp.

Đầu tháng 4/2014, đánh dấu một bước mốc quan trọng trong công tác cải cách TTHC giai đoạn 2010 - 2020 của Chính phủ, tỉnh Quảng Bình nói chung và Huyện Quảng Trạch nói riêng theo tinh thần Nghị định số 48/2013/NĐ-CP và Chỉ thị số 06/CT-UBND ngày 25/3/2014 của UBND tỉnh Quảng Bình, UBND huyện Quảng Trạch đã ban hành Công văn chỉ đạo tiến hành chuyển giao chức năng, nhiệm vụ kiểm soát TTHC từ phòng Nội vụ huyện sang phòng Tư pháp. Đây là nhiệm vụ mới, khó khăn và thách thức nhưng rất quan trọng, khẳng định trách nhiệm, vai trò, vị thế của phòng Tư pháp trong công tác cải cách TTHC và quản lý nhà nước về hoạt động kiểm soát TTHC.

Ngay sau khi tiếp nhận chuyển giao, phòng Tư pháp là cơ quan chủ trì, làm đầu mối đã chủ động, sớm nắm bắt đầy đủ các quy định và kịp thời tham mưu giúp UBND huyện duy trì và phát huy những kết quả hoạt động kiểm soát TTHC; UBND huyện đã bổ sung 01 công chức cho phòng Tư pháp phụ trách kiểm soát TTHC; đồng thời kịp thời chỉ đạo, cũng cố tổ chức và phân công cán bộ đầu mối phụ trách công tác kiểm soát TTHC ở các phòng, ban, đơn vị, UBND cấp xã; đảm bảo các nguồn lực để đẩy mạnh hoạt động kiểm soát TTHC. Vì vậy, mặc dù có sự thay đổi, chuyển giao tổ chức, chức năng, nhiệm vụ nhưng hoạt động kiểm soát TTHC trên địa bàn huyện Quảng Trạch được tăng cường và đã đi vào nề nếp, đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, tạo tiền đề cho những năm tới tiếp tục hoàn thành tốt nhiệm vụ được phân công.

Trước hết, phòng Tư pháp đã bám sát các văn bản QPPL của Trung ương, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của UBND tỉnh và Sở Tư pháp liên quan đến công tác kiểm soát TTHC để tham mưu cho UBND huyện xây dựng kế hoạch và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các phòng ban, UBND các xã triển khai thực hiện Chỉ thị số 06/CT-UBND ngày 25/3/2014, Quy chế công bố, công khai thủ tục hành chính, Quy chế tiếp nhận phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về quy định hành chính và việc thực hiện quy định hành chính và các chương trình, kế hoạch, văn bản QPPL quy định về TTHC của UBND tỉnh nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong quá trình thực hiện. Hằng năm, phòng Tư pháp đã tham mưu cho UBND huyện ban hành các văn bản, như: Quyết định số 243/QĐ-UBND ngày 26/01/2015, Quyết định số 104/QĐ-UBND ngày 15/01/2016 về việc triển khai Kế hoạch hoạt động kiểm soát TTHC trên địa bàn huyện và công văn chỉ đạo, hướng dẫn các phòng, ban, đơn vị, UBND các xã thực hiện có hiệu quả hoạt động kiểm soát TTHC.

Cùng với việc triển khai các văn bản, chỉ đạo, hướng dẫn. Công tác truyền thông, tập huấn, hỗ trợ hoạt động kiểm soát TTHC được UBND huyện triển khai thực hiện. Trong 02 năm (2015- 2016) đã tổ chức 04 hội nghị, với hơn 480 lượt người tham gia nhằm quán triệt, phổ biến các quy định pháp luật và tập huấn nghiệp vụ kiểm soát TTHC cho lãnh đạo và cán bộ đầu mối phụ trách kiểm soát TTHC ở các cơ quan, đơn vị, địa phương, đồng thời chỉ đạo các phòng ban, UBND các xã đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật về kiểm soát TTHC, cải cách hành chính góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức, nhân dân về vai trò, ý nghĩa và trách nhiệm thực hiện công tác cải cách TTHC và kiểm soát TTHC.

Để phục vụ nhu cầu tra cứu của cá nhân, tổ chức, đến nay UBND tỉnh đã công bố với tổng số 476 TTHC (trong đó 280 thủ tục hành chính áp dụng tại cấp huyện và 196 thủ tục hành chính áp dụng tại cấp xã), đồng thời đã chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị chuyên môn cấp huyện, UBND cấp xã thực hiện nghiêm túc việc niêm yết, công khai bộ TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện và UBND cấp xã tại các phòng, đơn vị trực tiếp giải quyết TTHC và bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của UBND cấp xã theo Thông tư số 05/2014/TT-BTP của Bộ Tư pháp và Quyết định số 09/2014/QĐ-UBND của UBND tỉnh về ban hành Quy chế công bố, công khai thủ tục hành chính trên địa bàn tỉnh và đăng tải trên trang thông tin điện tử của huyện.

Triển khai thực hiện có hiệu quả việc rà soát TTHC định kỳ hằng năm, tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về quy định hành chính, thực hiện theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ, hủy bỏ các TTHC không phù hợp, không cần thiết.

Việc giải quyết TTHC, cung cấp dịch vụ công trên địa bàn huyện đã có những chuyển biến rõ rệt, ngày càng phục vụ tốt hơn các yêu cầu giải quyết TTHC của cá nhân, tổ chức. Tình trạng hồ sơ giải quyết chậm trễ giảm hẳn so với những năm trước đây, thái độ phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức, viên chức tận tình, chuyên nghiệp hơn. Trong năm 2015 và đến cuối tháng 6/2016, toàn huyện đã tiếp nhận hơn 163.000 hồ sơ TTHC trên tất cả các lĩnh vực, trong đó tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng thời hạn 152.030 hồ sơ, đạt 93,26%, tỷ lệ hồ sơ giải quyết trả quá hạn 1.970 hồ sơ, chỉ chiếm tỷ lệ 1,21% và tỷ lệ hồ sơ đang giải quyết theo thời hạn quy định 9.000 hồ sơ, chiếm tỷ lệ 5,52% .

Công tác kiểm tra hoạt động kiểm soát TTHC tại các phòng ban, địa phương được tăng cường. Năm 2015, UBND huyện đã phối hợp với Sở Tư pháp; đồng thời thành lập đoàn kiểm tra liên ngành của huyện và giao phòng Tư pháp trực tiếp kiểm tra công tác kiểm soát TTHC đối với 04 phòng và 16 xã (trong đó, Sở Tư pháp kiểm tra 04 phòng và 02 xã; đoàn kiểm tra liên ngành của UBND huyện và phòng Tư pháp kiểm tra 14 xã). Năm 2016, UBND huyện đã ban hành kế hoạch kiểm tra, đồng thời ban hành Quyết định số 3636 ngày 27/7/2016 thành lập 02 đoàn kiểm tra liên ngành trực tiếp kiểm tra công tác cải cách TTHC, hoạt động kiểm soát TTHC và thực hiện chế độ công vụ, công chức đối với 03 phòng, ban đơn vị cấp huyện (Phòng LĐTB&XH, Phòng KT&HT và Văn phòng đăng ký Quyền sử dụng đất và 10 xã trên địa bàn huyện. Thông qua hoạt động kiểm tra đã giúp cho công tác kiểm soát TTHC tại các phòng ban, địa phương triển khai thuận lợi, hiệu quả. Những tồn tại, vướng mắc trong quá trình triển khai, thực hiện đã được các đoàn kiểm tra và các phòng ban, địa phương làm rõ và thống nhất biện pháp tháo gỡ. Trên cơ sở kết quả kiểm tra, UBND huyện đã kịp thời ban hành văn bản để chấn chỉnh và tăng cường hoạt động kiểm soát TTHC tại các phòng ban, địa phương trong thời gian tới.

Những kết quả đạt được nêu trên cho thấy quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm soát TTHC trên địa bàn huyện đã đi vào nề nếp và đạt được mục tiêu, kế hoạch đề ra, đem đến những tác động tích cực đối với người dân và doanh nghiệp cũng như góp phần gỡ bỏ những rào cản về TTHC đối với đời sống người dân, môi trường kinh doanh, nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh (PCI), chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công (PAPI) và cải thiện chỉ số cải cách hành chính công (PAR Index) của tỉnh Quảng Bình.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác kiểm soát TTHC vẫn còn một số tồn tại, vướng mắc, chủ yếu đó là: (1) Công tác kiểm soát việc thực thi TTHC tại một số phòng ban, UBND các xã chưa thực sự nghiêm túc, vẫn còn xảy ra tình trạng chưa kiểm soát chặt chẽ quá trình tiếp nhận, xử lý hồ sơ và trả kết quả. (2)Tình trạng lạm dụng yêu cầu nộp bản sao có chứng thực, thu thừa thành phần hồ sơ vẫn còn xẩy ra ở một số nơi. (3) Việc cập nhật các quy định về TTHC trong các văn bản pháp luật mới ban hành để trình cấp có thẩm quyền công bố sửa đổi, bổ sung ở một số nơi còn chậm, dẫn đến việc công khai TTHC chưa đáp ứng kịp thời nhu cầu tìm hiểu của cá nhân, tổ chức. (4)Nhận thức của một số cá nhân, tổ chức, cán bộ, công chức đầu mối phụ trách công tác kiểm soát TTHC tại các phòng ban, đơn vị và UBND các xã còn hạn chế; mức độ tham gia phản ánh, kiến nghị về quy định hành chính theo Nghị định số 20/2008/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 48/2013/NĐ-CP của Chính phủ còn thấp. (5) Công tác tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện kiểm soát TTHC cho cán bộ lãnh đạo, cán bộ đầu mối các phòng, ban cấp huyện và UBND cấp xã chưa được thường xuyên, thiếu kịp thời.

Thực trạng nêu trên do nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu sau: (1) Việc thực hiện nhiệm vụ kiểm soát TTHC tại một số đơn vị, địa phương còn lúng túng, kết quả chưa cao, chưa thực sự gắn kết các nhiệm vụ theo Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020. (2) Việc rà soát, đánh giá TTHC chưa tốt, chưa xây dựng được các phương án đơn giản hóa, sửa đổi, bổ sung các TTHC còn bất cập, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống của nhân dân; việc thực hiện quy trình đánh giá tác động đối với quy định về TTHC trong dự thảo văn bản QPPL chưa chú trọng đúng mức. (3) Nhận thức về cải cách hành chính và kiểm soát TTHC ở một số cơ quan, tổ chức, cá nhân còn hạn chế, thiếu kịp thời trong chỉ đạo, đôn đốc đối với công tác này; việc phân công, bố trí cán bộ lãnh đạo, công chức làm đầu mối chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ kiểm soát TTHC chưa kịp thời, chất lượng hoạt động còn hạn chế. (4) Việc công bố, niêm yết công khai TTHC và kiểm soát việc giải quyết TTHC có nơi chưa thật nghiêm túc; bố trí nguồn lực cho nhiệm vụ Kiểm soát TTHC chưa tương xứng theo Quyết định số 116/QĐ-UBND ngày 15/01/2013 của UBND tỉnh. (5) Cán bộ làm đầu mối thực hiện nhiệm vụ kiểm soát TTHC chủ yếu kiêm nhiệm, tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân, chưa thực hiện hết nhiệm vụ được giao; các văn bản liên quan đến TTHC thay đổi nhiều, nhất là lĩnh vực tài nguyên - môi trường, đất đai, LĐTB&XH, đầu tư, xây dựng... dẫn đến việc thực hiện chậm so với quy định, phần nào ảnh hưởng đến công tác giải quyết TTHC.

Trước yêu cầu phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, hội nhập quốc tế và xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của Nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Chính vì vậy, để việc thực hiện công tác kiểm soát TTHC trên địa bàn huyện đạt hiệu quả cao hơn, đáp ứng được mục tiêu, kế hoạch đề ra, khắc phục kịp thời những tồn tại, hạn chế đã gặp phải, ngoài việc tăng cường chỉ đạo, điều hành của các cơ quan cấp trên, đề cao trách nhiệm các phòng, ban, đơn vị chuyên môn cấp huyện và UBND các xã, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong hoạt động kiểm soát TTHC theo kế hoạch, chương trình hằng năm đã đề ra, thì cần tập trung thực hiện các nội dung, giải pháp chủ yếu sau:

Một là, tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai thực hiện công tác kiểm soát TTHC theo quy định tại Nghị định số 20/2008/NĐ-CP, Nghị định số 63/2010/NĐ-CP, Nghị định số 20/2008/NĐ-CP và Nghị định số 48/2013/NĐ-CP của Chính phủ và Chỉ thị số 15/CT-TTg  của Thủ tướng Chính phủ, các Thông tư số 07/2014/TT-BTP, Thông tư số 05/2014/TT-BTP của Bộ Tư pháp, Chỉ thị số 06/CT-UBND và các Kế hoạch hoạt động kiểm soát TTHC hằng năm của UBND tỉnh, UBND huyện và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Sở Tư pháp, trọng tâm là tăng cường công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức và huy động sự tham gia tích cực của cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, đoàn thể vào công tác cải cách TTHC và thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ chuyên sâu về kiểm soát TTHC cho lãnh đạo và cán bộ đầu mối phụ trách giải quyết TTHC ở các phòng ban cấp huyện và UBND cấp xã (vì đây công việc mới được bàn giao cho ngành Tư pháp thực hiện).

Hai là, thường xuyên kiểm tra, kiểm soát việc giải quyết TTHC tại các cơ quan, đơn vị, địa phương, trong đó chú trọng kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện TTHC, gắn với thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính Nhà nước để kịp thời chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành chính của cán bộ, công chức, viên chức.

Ba là, nâng cao trách nhiệm phối hợp triển khai thực hiện kế hoạch về rà soát, đánh giá TTHC trọng tâm, một cách cụ thể, chi tiết với mục tiêu cắt giảm tối thiểu 10% chi phí tuân thủ TTHC với từng nhóm theo các mục tiêu đã đề ra thuộc thẩm quyền của lãnh đạo các phòng ban, địa phương; bố trí đủ cán bộ, công chức, viên chức làm đầu mối để phối hợp thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, kịp thời các hoạt động Kiểm soát TTHC; tổ chức công bố, niêm yết công khai TTHC theo hướng dẫn tại Thông tư số 05/2014/TT-BTP của Bộ Tư pháp và Quyết định số 09/2014/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Bình.

Bốn là, quan tâm chỉ đạo xây dựng các phương án cụ thể nhằm đơn giản hóa, công khai hóa các TTHC đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống của nhân dân. Thực hiện nghiêm túc việc đánh giá tác động, tham gia ý kiến, thẩm định đối với quy định về TTHC theo hướng dẫn tại Thông tư số 07/2014/TT-BTP của Bộ Tư pháp và Quyết định số 11/2014/QĐ-UBND của UBND tỉnh.

Năm là, triển khai thực hiện có hiệu quả việc rà soát TTHC định kỳ hằng năm, tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về quy định hành chính, thực hiện theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ, hủy bỏ các TTHC không phù hợp, không cần thiết. Thường xuyên cập nhật các TTHC đã được UBND tỉnh Quảng Bình công bố trên cơ sở dữ liệu quốc gia về TTHC và đăng tải trên Trang thông tin điện tử của huyện và các địa phương nhằm phục vụ nhu cầu tra cứu của các tổ chức, cá nhân đối với các TTHC.

Sáu là, quan tâm hỗ trợ kinh phí cho hoạt động kiểm soát TTHC, trong đó, hỗ trợ đầu tư ngân sách cho cấp huyện, cấp xã để xây dựng, nâng cấp phòng giao dịch một cửa, một cửa liên thông, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân đến giao dịch thực hiện TTHC.

Công tác kiểm soát TTHC có ý nghĩa quan trọng là nhằm hướng đến mục tiêu xây dựng một nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp và hiệu quả, bảm đảm quy định TTHC đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện, giảm thiểu thời gian, chi phí, công sức của đối tượng và cơ quan thực hiện TTHC, tạo môi trường thuận lợi, thông thoáng, bình đẳng, minh bạch cho người dân, tổ chức và doanh nghiệp, tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính trong cơ quan nhà nước, góp phần quan trọng trong việc nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh (PCI), chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công (PAPI) và cải thiện chỉ số cải cách hành chính công (PAR Index) của tỉnh Quảng Bình./.

HVC